43 Kip

De kip scharrelt rond in de huiskamer van Jarra. Ze springt op de enorme - op afbetaling aangeschafte - Afrikaanse crapeauds. Schudt met haar achterste  en wroet met haar pootjes in de zachte bruine stof. Tin zit aan tafel en probeert te onderhandelen met Mister Boelebak, een oudere Gambiaan met meerdere vrouwen, een dikke auto, heel veel kinderen en een flinke buik. Hij is een van de betere klanten, en  helaas ook een van de meest irritante. Hij is te laat om de eerste keus te hebben en dat zint hem niet. Waarom Tin niet verteld heeft dat ze ging verkopen. Tegen dovemansoren zegt Tin dat  ze dat wel gedaan heeft maar dat hij zelf niet gekomen is. Ondertussen ligt er op de salontafel wat onduidelijk gereedschap uitgestald. Of Tin de winkel niet open kan doen want hij heeft kinderkleren  nodig. Helaas,  de sleutel is er pas na de lunch.
Met grote veelzeggende ogen kijkt Tin mij aan. "Ik wil een ei" zegt ze plots, wijzend op de nog steeds rond scharrelende kip. Het is duidelijk een poging om van het gezeur af te zijn. "That is possible" valt Omar in , die zich tot dan toe afzijdig heeft gehouden. Gedrieen volgen we de kip die van de ene op de ander stoel springt. Ze kan letterlijk haar ei niet kwijt. Mister Boelebak bevalt het allemaal niets. Hij wil tot zaken komen. Het gereedschap is inmiddels door hem uitgezocht en Tin noemt haar prijs. Uiteraard is hij daar niet tevreden mee. Behalve afdingen worden er nu ook dingen bijgelegd om de koop voordeliger te maken. Tin blijft zich echter vooral voor de kip interesseren. Wat de kip kan, kan Mister Boelebak ook. Hij wringt zich uit het veel te lage en voor hem te kleine stoeltje en begint door de kamer te scharrelen. Hij opent doosjes, schuift laadjes open en tilt plastics van dozen op, er zeker van  dat er handel voor hem verborgen wordt gehouden. Als Tin hem zegt dat hij in haar privedingen neust, kan hij zich daar niet boos om maken. "I may come here, so I can do this". De kip en de man scharrelen ongeduldig rond.
 "Put the chicken in a box and she will lay down an egg for you" oppert Omar. Als de kip even stilhoudt in een hoekje van de stoel, grijpt hij het wild op fladderende beest en stopt het in een bananendoos. Nog even horen weg geschuiel en gekrab, maar dan wordt het rustig. Mister Boelebak neemt zuchtend weer plaats aan de onderhandelingstafel. Voor het gereedschap heeft hij een plastic kratje gevonden. Nog steeds ontevreden over Tins prijs rukt hij een zeiljack uit een hoek tevoorschijn. Dan moet dat er maar bij.  En daarmee lijkt de zaak  rond. Lijkt, want hij moet eerst nog naar huis om geld te halen. "Cash and Carry" zegt Tin onverstoorbaar.  Ontevreden haalt hij zijn schouders op en sjokt weg van de compound.
Uren later, de winkel is inmiddels open geweest, zijn we weer terug in Jarra's huiskamer. Nieuwsgierig tillen we de deksel van de doos waar de kip in zit. Op het zachte oranje meisjesjurkje dat erin ligt, heeft ze voor Tin een ei gelegd. De kip fladdert razendsnel de kamer uit. "Morgen weer een ei?" vraagt Tin ongelovig aan Omar. "Yes, just place the box. She knows now."
In de deuropening neemt de gestalte van Mister Boelebak al het licht van buiten  weg.  Hij heeft het geld en "of de winkel open kan." Helaas, alles is net op slot nadat de winkel uren open is geweest. De  man kan zijn ogen en oren niet geloven. Voor hem doet ze toch zeker wel de winkel open?! Ik steun Tin en zeg dat we helaas weg moeten. Een belangrijke afspraak.

Tien minuten later zitten we op gammele stoeltjes aan een flesje JulBrew bier bij African Lodge. Afgezien van een met koptelefoon op, rond dansende Senegalees zijn we de enige klanten. Uit ballorigheid heb ik sigaretten gekocht. Ik wilde twee losse maar de shop deed alleen in pakjes. Ook een doosje lucifers dan maar. Krijg ik er meteen tien. En zo zitten we allebei te giechelen met een sigaret die helemaal niet smaakt - we zijn geen rokers - en een koud biertje. Een sigaret hoef je niet te roken en dus houden we hem alleen tussen onze vingers. De barman kijkt niet begrijpend. Twee witte vrouwen die een sigaret niet oproken. Wijzelf vinden niks gek meer. Alles is hier mogelijk . Ook roken zonder te roken. En die sigaretten komen zonder ons ook wel op. Misschien iets voor Mister Boelebak?

42 tja

Wat moet of kan ik nog zeggen? Het is niet leuk meer. Eigenlijk al niet meer sinds de aanvaring met Omar. Ik wordt steeds ongeduldiger, moeier ook en steeds vaker boos op de jongens en eigenlijk op iedereen die in mijn buurt komt. Ik zou eruit moeten, maar daartoe mis ik energie en initiatief. Echt leuk wordt het toch niet, dus waarom je dan ook nog eens uitsloven om helemaal naar de beach te gaan waar het toch te winderig of te heet of te koud is. Het stormt al dagen. En niet alleen in mijn kop. De golfplaten van de Roundhut rukken aan de palmsticks van het dak. Dat vliegt er nog eens af als de golfplaten niet bijgeknipt worden. Gewoon netjes rond zonder enorme uitsteeksels waar de wind vat op kan krijgen. De timmerman die het dak gemaakt heeft moet dat doen. Volgens Omar heeft hij maanden geleden al beloofd het te doen. Ik verbaas me nergens meer over, maar het irriteert wel.
Gisteren zag ik hem opeeens bij ons op de compound staan. Klaarblijkelijk was hij ingelicht door Omar die ik gezegd had dat het dak nu eindelijk eens bijgeknipt moest worden. Is hij anders altijd jolig, nu hield hij zich flink gedeisd. De laatste keer dat we elkaar zagen zat hij middenin de job van ons plafond.  Toen daar opeens het bericht van Omar tussendoor kwam dat de grond niet aan mij verkocht zou worden, met een wederzijdse woedeuitbarsting tot gevolg, toen maakte de timmerman zich stilletjes uit de voeten om niet meer terug te komen. En nu is hij er weer. netjes op zijn vrijdags en duidelijk niet in werkkleding. Het kost wat moeite maar da nodig ik hem toch uit voor een kop koffie. Binnen. Wat zoveel betekent als "we spreken prive met elkaar". Niet dat ik ook maar een plan heb, maar dat komt vanzelf wel als we tegenover elkaar zitten.
Eerst hebben we het over de familie, dat hij de oudste is van zestien en dat hij ze allemaal onderhoudt. Belofte aan zijn vader op zijn sterfbed. Ik knik. Ja ja. Dan raap ik de moed bij mekaar en zeg dat ik het vervelend vindt dat hij destijds middenin de plafondjob geconfronteerd werd met de narigheid rond de grond. Tegen mijn zin, krijg ik het zowaar uit mijn mond dat hij het plafond af mag maken als hij wil. "Stop! is Stop!"zeg ik regelmatig tegen de jongens als ze opperen de grote en/of kleine karweitjes aan de Roundhut af te maken. En nu geef ik dan toch het startsein voor het plafond dat nog gedaan moet worden: de resterende helft. Weer matten bij bestellen. Wie heeft het nummer van de mattenman? Wie weet het nummer van de sticks-man? Matten en palmsticks moeten samen voor een plafond zorgen. Niet langer drie maal per dag vegen, dweilen en wat-al-niet.

Sprekend met Tien1 over dit alles - zij is hier twee weken voor de stichting -  adviseert zij me ook voorlopig zeker geen dingen meer aan de Roundhut te doen. En al helemaal geen watchmanhuis af te maken. Eerst maar eens afwachten wat er van Omars kant gebeurt of niet gebeurt. Ok, dat is duidelijk, een medestander. En daarmee is de tweede grote beslissing gevallen. Hopelijk geeft dat nu eindelijk eens rust.
Zucht, was ik maar een toerist.. met een boek op een bedje in de zon.

ps hier de beloofde niets-aan-de-hand fotoos

41 klem

Ik heb mezelf nogal in de klem. Daardoor kan ik niet voor en niet achteruit. Door na de botsing met grondeigenaar Omar te schreeuwen dat ik geen 'butut' meer aan het huis of wat dan ook besteedt, kan ik met goed fatsoen niet eens het plafond binnen afmaken. Laat staan het dak, de ramen en de deur van het watchmanhuisje. En daarmee snijd ik me vervolgens giga in mijn eigen vingers. Want zonder plafond word je gek van het stof en de viezigheid en zonder watchmanhuisje geen bewaker die op de Roundhut gaat letten als ik in Nederland ben. Behoorlijk shit dus. Geef ik mijn principes op dan zullen ze me nooit meer serieus nemen. Dat heet hier: "just words of the mouth".
Ik stel dat opgeven nog even uit tot ik het idee heb gekregen dat ik wel serieus genomen ben. Over de grondaankoop ga ik het nooit meer hebben, zoveel is zeker. Of Tapha het stuk grond wil cq kan kopen is zijn zaak. Zolang ik leef kunnen ze me niets maken en dus ga ik tot die tijd maar van mijn huis genieten.
Door teveel problemen en gezever is genieten echter een moeilijk woord geworden. Een dagje uit helpt beslist, maar voor je het weet zit je weer tegen het huisje zonder dak aan te kijken en begint het gepieker overnieuw.

 Daarom een paar gezellige fotoos van ons dagje naar Casamance- Senegal gisteren. Want ellende is er al genoeg ;-)

40 Offroad

Het loopt tegen zessen als Futámpaf zo ongeveer op haar hoogtepunt is. De zon staat al laag. De mannen zijn uitzinnig en springen in de kring rond als waanzinnigen. Met stokken, dooie kippen en een enkel geweer zwaaiend, vliegen de rieten rokjes alle kanten op. Een laatkomer wordt direct uit zijn - de sloop waardig - vehikel gesleurd en voorzien van een rappa om zijn middel. Dansend en springend worden de broekspijpen van de man opgestroopt een een kapmes in zijn hand gedrukt.  Wild om zich heen kijkend  begint het stuiptrekkende dansen en omringd door zijn vrienden en familie betreedt ook hij de kring. Het is een lawaai van jewelste. De trommels gaan uitzinnig tekeer en zwiepen de menigte op. De vrouwen slaan zo hard als ze kunnen op de ijzers en de metalen klanken  lijken de lucht doormidden te snijden.

Wij moeten naar huis. Kleinzoon Malang is de hele dag mee geweest en moet morgen naar school. Daartoe brengt Tapha hem zondag 's avonds terug naar huis. Tranen, want te leuk bij ons.  De 'brothers' van Tapha, Pap en AduBoy, rijden met me mee. AduBoy wil graag rijden 'he is a driver'.  Na enig gemorrel aan het contact slaat de motor aan. De startmotor uit Nederland lijkt dezelfde problemen te hebben als de oude. Geen punt, we managen het. Langzaam zet de jeep zich in beweging en Paf! daar staat hij, vast in het losse zand. Ik bekijk hoe de driver zijn best doet om de jeep in beweging te krijgen. Het wordt tijd om in te grijpn als ik zie dat hij de  pook van de 4wheeldrive in neutraal heeft gezet. Het wordt tijd om van plaats te wisselen. Ik sta namelijk nooit vast, en dat zonder de 4wheel drive te gebruiken. Onwennig staat de boomlange man naast de jeep en ziet hoe ik de jeep met een ruk uit het zand rijdt.  Om schaamte te vermijden - iedereen stond er inmiddels omheen - stap ik weer uit en neem plaats op de bijrijderstoel zodat  de driver met opgeheven hoofd , voor zover mogelijk, weg kan rijden uit de menigte die inmiddels toegestroomd is. Klus geklaard en rijden maar. Gebogen over het stuur, want veel te lang voor ons jeepje - legt hij  me uit dat het de 'diska' is.  Ik verbaas me, niet wetend wat een diska is. . "You mean it is loosing pressure?" probeer ik. Nee dat niet, schudt hij al hotsend en botsend door de diepste kuilen  het hoofd. Het heeft me te overbrenging te maken weet hij me uiteindelijk duidelijk te maken. Ik pijnig mijn hoofd met de spaarzame kennis die ik heb van de motor vergeleken met de kennis die deze man heeft. Een Gambiaanse automonteur en een driver bovendien. Wat zal ik dan aan zijn woorden twijfelen?!

Een dag later. Tapha brengt de jeep weg naar Omar die zowaar aangeboden heeft de motor eruit te halen. Inmiddels heb ik uitgezocht wat een diska is. De koppelingsplaten zijn versleten. Raar, nooit iets van gemerkt. Maar wie ben ik nou helemaal in deze?! Als de platen eruit gehaald zijn moet Tapha naar Brikama met de GilyGilly om het te laten repareren. Ik geef Hollands geld mee om te wisselen. Koop maar nieuw. "No Tineke, you don't buy new! ""they repair it!" Het zal allemaal wel, als de jeep maar weer rijdt straks want ik zou me geen raad weten zonder.

Het is al donker als ik de twee lichten zie opdoemen op het weggetje naar de compound. Ha! Hij rijdt weer. Wat zijn ze toch snel als het moet. "And?! " vraag ik Tapha die inmiddels uitgestapt is. "Nothing"  zegt hij lachend. Pardon?! "Nothing" herhaalt hij, "it is lack of driving. He don't know how to drive in the sand". Ik geloof mijn oren niet. Dus ze hebben met vier man voor niets de motor uit de jeep gezeuld om te ontdekken dat er met de koppelingsplaten niets mis is?! "Yes!. Nothing wrong". Ik zie de situatie in het zand weer voor me, hoe ik zonder enig probleem de jeep uit het zand reed. "Okay!"roep ik enthousiast. Want het zegt niet alleen iets over AduBoys chauffeur zijn maar meer nog over mijn kwaliteit van offroad rijden. 

En wat heeft het me gekost om dit slopen en weer monteren van de motor te bewerkstelligen? Niks. Tapha gaat als tegenprestatie de gate op de compound lassen. Handig, want die is bijna niet meer open of dicht te doen sinds hij verwrongen in de scharnieren hangt.
 Aaardige bijzaak: het lijkt erop dat we terug zijn op 'speaking terms' met Omar. Mooi zo. Dan heeft altijd glimlachen en hallo zeggen misschien toch nut gehad. En de jeep rijdt gewoon als voorheen.

39 managen

Rust. Stilte. Alleen de wind die ruist door de mangobomen. Stilte na de storm. Want het was weer eens raak vandaag. Gisteren begon het al. Koorts en overal pijn. Wat nou weer?! De malariatabletten legde ik klaar en instrueerde Tapha voor het geval het door zou zetten. Malaria gaat keisnel. Voor je er erg in hebt ben je slap en half bewusteloos. Maar na een hazenslaapje zakte de koorts en was ik weer redelijk aanspreekbaar. Kopje thee erbij en door maar weer.
Vannacht echter werd ik gewekt door Sally die aan het kotsen was. De arme ziel is gisteren gesteriliseerd in de kliniek. Nog half onder narcose werd ze door de jongens thuis gebracht. Die hebben geen idee wat narcose is, dat ze afwezig op haar pootjes midden in de kamer staat te kotsen. Geen eten geven was dan ook mijn bevel min of meer. En spaarzaam water zolang het er toch weer uitkomt. En zo stond Tapha slaapdronken in zijn nakie (not done hier!) middenin de nacht buiten met Sally aan de riem. "Just follow up what she wants" en stond ik de overgegeven gal met wc papier op te vegen.
De volgende ochtend, vanochtend dus, kon ik niet op of neer. Was mijn been rood geweest dan was ik naar de kliniek terug gegaan met het idee dat de infectie weer opgevlamd was. Maar er was niets te zien. Dus hield ik het erop dat de hele zondag - weliswaar met een steunkous aan - op mijn poten staan misschien toch iets teveel van het goede was geweest. Plus daarop gisteren even flink geprobeerd te bewegen met mijn benen in het zwembadje van Project Lodge. Teveel dus.
Liggend in bed, ervan overtuigd dat ik de hele dag rust zou houden, kwamen de 'small and big jobs' vanochtend aangestormd. Dit moest gebeuren, en dat en dat en dat en wie gaat dat doen etc etc. Dus eruit. Op het muurtje buiten zit Tapha koffie te drinken met Salieu. Dat ze even daarvoor de tuin en de bananen bewaterd hebben is mij ontgaan. Het is elf uur. Binnen is het een bende en vies. De kots is opgedroogd evenals de gisteravond door Tapha gemorste koffie naast mijn bed. Ik ben de enige die er aanstoot aan neemt. Ik probeer Tapha te organiseren. Wat is je plan Wat doe je eerst? Wat dan? Wanneer haal je de vis op? Wanneer breng je de jeep weg om de koppelingsplaten te vernieuwen? Etc etc. Als hij weg is, ben ik het opeens zat en ga tekeer tegen Salieu. Het lijkt wel of ik een baas ben die jobs uitdeelt. Of een moeder die haar kinderen opdracht geeft. Is het luiheid? vraag ik me af. Eh.. nee.. Afrikaans. En Afrikaans zouden wij misschien wel lui of laks noemen, zij trekken zkker hun wenkbrauwen op als ik dit zal zeggen. Dus bedenk ik me hoe ik het wel aan zal pakken. Nooit kritiek in het openbaar geven aan je man, was het advies dat ik destijds kreeg. Wacht tot twee uur 's nachts in bed. Ja ik ben dr gek! Nu. En dus kies ik voor de middenweg,  wel in de slaapkamer maar zodra Tapha terug is. Ik wijs hem op de vuile plek naast mijn bed. Waarom maak je het niet schoon als je morst. Geen woord. Het is niet makkelijk om kritiek te leveren.  Na wat gefoeteren nauwelijks reactie van zijn kant gooi ik het roer om. Het heeft allerminst nut om hem kopschuw te maken. Ik wil immers verandering? Dus besluit ik verder met ons drieen te praten, als drie gelijke huisgenoten.
Zittend aan de tafel probeer ik uit te leggen dat er taken zjn die ik niet kan en wil doen. Zware jobs als waterhalen bij de pomp en bij de put.  Of de jongens dat op zich willen nemen en zelf willen controleren of er nog genoeg is. Dan hoef ik niet steeds opdrachten uit te delen. Salieu knikt en zegt dat hij het begrijpt. Tapha zit met een gezicht voor zich uit te kijken dat op vele manieren te interpreteren is. Het kan schaamte zijn, schuldgevoel of zelfs boosheid. Zeg er wat van. Ik vraag wat hij denkt. Niets. Wat hij voelt dan. Dat zo nog minder. Zucht. Dit kan je maar beter laten en overgaan op practische oplossingen. Ik vertel dat we elkaars gelijke zijn ( zij denken in 'elders' - ouderen- ) en dat we kritiek op elkaar mogen hebben. Zij ook op mij. En dat het hier een half Afrikaans, half Toubab huis is. Dat ik me beslist aanpas maar dat sommige dingen echt niet kunnen qua hygiene. En dan te bedenken dat de hygiene-op-zijn-maximum-hier-in-huis ongeveer een tiende is van de standaard die ik thuis handhaaf. We willen niet ziek worden en de hondjes ook niet. Dat gaat erin.
Buurmeisje Jarra heeft wel drie keer geprobeerd tijdens het gesprek binnen te komen. Dan mist ze dit, dan mist ze dat voor de lunch die ze voor ons klaarmaakt. De jongens hebben voor het eerst gisteren zelf groenten op de markt gehaald en ze moet het dus maar  met hen regelen. "Where is the supermee?" flirt ze met Salieu. Waar  is de witte kool? Tapha schudt zijn hoofd. Hij kreeg heel veel sla mee van de marktvrouw, vervolgens is hij waarschijnlijk daardoor de kool vergeten. En de maggiblokjes? En de peper? En de vis?  En de ... en de...
Ik keer mijn hoofd af. Zoek het allemaal maar uit. De rijst met stukgekookte groenten komt me al weken de keel uit. Ik neem wel weer een Kruidvat- vermagerings shake. Niet dat ik af moet vallen. Want dat gaat hier wel vanzelf...

38 Futámpaf

Futámpaf.. In augustus gaat deze enorme Djiola celebration plaats vinden in Casamance (Zuid Senegal). Naar ik me heb laten uitleggen vindt dat eens per 40 jaar plaats. Alle jonge  en inmiddels niet meer zo jonge  mannen zullen daar twee weken hun man-zijn bewijzen door Djola-dansen te doen met honderden tegelijk. Behangen met kralen en bellen. Gewapend met stokken en machetes, met rood en blauw geverfde gezichten en strooien rokjes van uitgerafelde rijstzakken.
De ouders van deze jongemannen zullen verkleed gaan in vrouwenkleren, kompleet met tiko rond het hoofd. Een hele gebeurtenis dus.
De voorbereiding is sinds een week aan de gang. Elke zondag wordt er in een ander dorp geoefend. Morgen is ons buurdorp Berendeng aan de beurt. Om acht uur morgenochtend word ik verwacht op Tapha's oude compound. Daar zullen zeker honderd familieleden aanwezig zijn om af te reizen naar Berendeng. De vaders zullen hun zonen op de traditionele manier scheren: met geometrische motieven op het achterhoofd. Dan ben ik meteen bij de reden waarom Tapha zich dar morgen beslist niet vertoont.Lachend maar uiterst serieus vertelt hij dat hij zich absoluut niet laat scheren. Hij is te trots op zijn korte rastaplukjes waar hij ongeveer een jaar over gedaan heeft. Als ik opper dat hij toch gewoon kan kijken schudt hij heftig zijn hoofd. Ze zullen hem met man en macht grijpen en vasthouden tot hij geschoren is. Hij sluit zich zelfs opin de Roundhut met de deur op slot, want ze zullen hem zeker proberen te halen.
Een absurd verhaal weer. En dus ga ik morgen samen met Salieu en kleinzoon Malang, gewapend met camera. Salieu loopt geen 'gevaar'omdat hij Futámpaf al eerder gedaan heeft. Hoe kunnen ze hem op zijn woord geloven vraag ik hem. Letterlijk: op zijn woord, een geheim woord dat hij destijds meegekregen heeft.
En hoe die honderd familieleden daar dan naar toegaan? Met de bushtaxi. Als ik opper dat ze dan wel flink wat busjes nodig hebben barsten zowel Tapha als Salieu in lachen uit. Ze gaan met honderd man in twee busjes.  Elk normaal gesproken bestemd voor maximaal 20 personen. Ze zullen op het dak zitten, aan de zijkant hangen en wat ze nog meer uitvinden om plaats te nemen. Ik ben benieuwd. Ik ga wel met de jeep ;-)

37 update oproep

Aan iedereen ie aan mijn oproep gehoor heeft gegegeven: dank dank dank!
Onder andere dankzij jullie kon ik gisteren de uitgebreide rekening van het tweede ziekenhuis betalen. Deze was weliswaar 3x goedkoper dan de eerste, toch liep het met alle medicijnen en de fysiotherapie nog flink op.  Ik heb nog een beetje over voor de nazorg maar niet genoeg. De stichting houdt me op de hoogte en liet me weten dat er af en toe nog wat binnen komt. Komt tijd, komt raad. "Dad" zoals ik Salieu's vader maar noem, moet nog zeker 4x terugkomen voor fysiotherapie.
De wonden zijn genezen en de katheter is goed geplaatst zodat hij daar geen pijn meer van heeft. Helaas loopt er veel niet of nauwelijks opgeleide verpleging rond in de Gambiaanse ziekenhuizen. Ze doen maar wat. Geven babies injecties bij het leven en staan allerminst verbaasd als zo"n babietje dan overlijdt. Of prikken in het donker eindeloos om een infuus aan te brengen, wat dan natuurlijk niet lukt. Nare toestanden. Helaas heb ik veel te veel gezien hier op dat punt.
Maar Bijilo Medical Clinic is een kliniek die ik vertrouw. Bovendien zit daar sinds kort een Nederlandse tropenarts samen met zijn vrouw. Tijdens de evaluatie die ik met hem had over "Dad" vertelde hij dat die waarschijnlijk ook mentale problemen heeft. Alzheimer is niet ondenkbaar gezien de vage reacties die hij vaak geeft. Veelal ook verward. Verder waren de spieren door dat ze niet gebruikt zijn ernstig in sterkte afgenomen en denkt de arts zelfs dat er sprake kan zijn van ... kan zelf niet op het woord komen  (slaat het nu ook bij mij toe ? ;-) )
Anyway.. we hebben gedaan wat we konden en hopen op een rustige oude dag voor hem. Ik zal nog regelmatig poolshoogte nemen in Brikama, het dorp waar Salieu's ouders op een compound wonen. Ik doe geen foto van de woonomstandigheden hierbjj want dan zouden jullie geschokt zijn. Ik ben eraan gewend en neem het voor wat het is.
Ondertussen sleep ik mezelf voort met een been dat na de ziekenhuisopname nog steeds niet goed is. Veel teveel vocht en enkels van een olifant. De rit in de jeep  op volledig doorgezakte stoelen gisteren - eerst naar de kliniek in  de 'grote stad' en daarna nog eens naar de compound van 'Dad' en last-but-not-least toen nog eens in halfdonker naar huis-  heeft me genekt. Ik kan even niet op of neer en ga plat met of zonder boek. Si gewricht.
Ondertussen zijn er altijd kleine dingen om van te genieten. De hondjes die vrolijk rondhuppelen of een kind dat geniet van spelen in het stoffige zand met een oud stokje. Dat en al die andere mooie en gelukkige momenten maken veel ellende goed.

Heel lief dat jullie direct reageerden op mijn oproep. Hartstikke bedankt allemaal! Dikke kus van mij, Tien

Ps overmaken mag nog steeds, dan kan de nazorg ook uitgevoerd en  betaald worden

36 Coffee please!

In een met blokken afgeschermde hoek van wat de veranda worden moet, wonen onze vier puppies Freedom, Justice, Liberty en Little Tin. Het is donker buiten en ik hoor Freedom hevig tekeer gaan. Toch niet weer mieren in hun 'hok' ? Toen we laatst om een uur 's nachts thuiskwamen van het Kartong Festival hoorden we een eensluidend gejank. Hun slaapplek bleek veranderd in een groot zwart mierennest. Een voor een moesten we de prikkende beesten tussen hun teentjes en uit hun vacht plukken voor ze in huis in een doos in slaap konden sukkelen.
De volgende morgen  was ik al vroeg op om poolshoogte nemen. Het bleek het eten te zijn dat ze nog niet opgegeten hadden. Verdorie, hygiene, ik kan het niet vaak genoeg zeggen tegen de jongens. Als de boel niet schoon is krijg je problemen. Tot dan toe legden we opgedroogde rietstengels op de grond. In opdracht van mij - helaas bedenken ze het zelf niet - moest dat toch wel na een paar dagen verschoond worden. Het bleek een bende van ondergepieste lappen, mieren en poepstro. Woedend over zoveel onnodige extra problemen beende ik naar de jerrycan met peut. Ondertussen was Tapha zijn bed uit gekomen en zag met grote ogen hoe ik het veel te dure blik leeggoot over de mieren en de verdere rotzooi. Met een blik van "zo doe je dat" nam ik plaats op het lage muurtje en overdacht de situatie. Mijn woede was geenszins in verhouding tot de weliswaar bende in het puppy hok. Ik was al dagen woedend en waarlijk agressief. Gefrustreerd door een typisch Afrikaanse - eerste- ruzie met de eigenaar van de grond waarop mijn huis gebouwd is.
Vol ongeloof had ik een paar dagen daarvoor het ene na het andere onderwerp dat niets met de situatie te maken had aan gehoord en becommentarieerd. Wie denkt dat je met logisch nadenken en redelijkheid het kan winnen van een Afrikaan, die heeft het giga mis. Je verdoet je energie met proberen te begrijpen dat het een met het ander te maken heeft en uiteindelijk hoor je dagen later waar het in feite echt om ging. Om jaloezie tussen twee vrouwen. Je gelooft je oren niet.
De vrouw van de grondbezitter en de moeder van mijn geadopteerde kleinkind kunnen niet samen door een deur. Wat heet. De een is strontjaloers dat ik haar kind sinds de geboorte onder mijn hoede heb genomen en de ander is strontjaloers omdat de vrouw van de grondeigenaar voor ons mag koken en ik op hun grond een huis gebouwd heb. Ik weet daar allemaal niets van en kan zoveel onzinnigheid niet eens bij elkaar fantaseren.  Maar hier is het een heus probleem. Jalozie is een ziekte waarvan ze zelf zeggen dat het 'in hun bloed zit' en dat ze er niets aan kunnen doen. Roddel en achterklap maken het nog een graadje erger.
 En dus verbaast het me hogelijk dat me geweigerd wordt de grond onder de Roundhut te kopen zodat Tapha na mijn dood er kan blijven wonen. Met ogen groot van verbazing kijk ik van Tapha naar Omar die de boodschap komt brengen. Hij heeft me destijds weliswaar uitgenodigd om op zijn grond te bouwen, maar van deze vriendelijke geste is weinig over. Nu ik veranderd ben van "geen land willen hebben in gambia" tot  juist wel om de Roundhut voor Tapha veilig te stellen, juist nu  komt de familie op de proppen met de retorische  vraag wie eigenlijk de eigenaar van al het gebouwde is.  Mijn intuitie heeft me dus  -op tijd/ te laat? op het idee gebracht misschien toch maar tot aankoop van de grond over te gaan. Overigens volledig absurd want ik zou even niet weten waar ik dat dan van zou moeten betalen. Maar dat terzijde. Het gaat voorlopig over het principe . En dat principe is nu - na een week van bijkomen, gereduceerd tot jaloezie om mijn kleinkind. Ik dacht een fantastisch motief te hebben om Tapha de Roundhut na te willen laten en deed er nog een schepje bovenop door te zeggen dat Malang dan gewoon samen met Tapha de weekends door kon brengen. De twee zijn allerliefst samen  en Tapha is als een vader voor hem als hij bij ons is. Dat steekt. Dat killt. Dat vermoordt alles wat ik opgebouwd heb. Dat zorgt dat je woedend, gefrustreerd en uiteindelijk teleurgesteld en verdrietig op de rand van het puppyhok  in elkaar zakt en ziet hoe de zon weer langzaam omhoog kruipt boven het land. Dit kan zo niet langer. Onze  relatie gaat er straks ook nog aan als ik zo doorga.
Stilletjes maken we samen  het hok schoon, steken de hens in het stro en de vieze lappen en maken houtskool aan voor koffiewater. Terug naar de dagelijkse beslommeringen maar. En proberen iets van deze dag te maken. Naar het strand met Malang die godzijdank niets van het gebeurde meegekregen heeft. Zonder het erover te hebben neemt Tapha plaats achter het stuur en rijden we gedrieen naar Sanyang. Daar val ik als een toerist op een bedje in slaap. Als ik wakker wordt zie ik Tapha met Malang spelen in zee. Niets is wat het lijkt. Tapha blijkt hem met een forse greep uit de golven gerukt te hebben. Raar lopend zie ik hem hand in hand met Malang terugkomen naar mij. Hij blijkt zijn rug verrekt te hebben . Dat kan er nog wel bij. De dag erop kan hij niets meer. Ik pomp hem vol met pijnstillers en verbiedt hem ook maar een theepot op te tillen.  Gelukkig is er een bevriend stel langsgekomen dat me helpt met het  bewateren van de cocospalmpjes en bananenplanten. De vrouw oefent het water ophalen uit de put en de man brengt de mmmers rond. Binnen vermaken hun kinderen zich met de enorme hoeveelheid speelgoed. Sinds hun vertrek een jaar geleden hadden de meisjes van drie en zeven niet meer met poppen gespeeld. En dan ook nog jonge hondjes! Ik beurde langzaam op en probeerde mijn nieuwe Afrikaanse strategie uit: no problem! nooit en te nimmer om niets! En altijd lachen en vooral liegn om wat je werkelijk aangaat.
Het heeft me over de streep getrokken.  Het huis heb ik me mentaal weer toe geeigend. Een mooie die daar beslag op gaat leggen. En dood ben ik nog lang niet..
En wat gebeurt er ondertussen terwijl ik dit schrijf?! De dierenarts belt dat hij aan de weg staat. Als een gek probeer ik de jeep te starten om hem op te halen. De man heeft geen tijd om te wachten. Een uur later ligt Freedom uitgevloerd in een doos. Hij is gecastreerd buiten op de mat. De anderen hebben rabies injecties gehad.Sally kan niet eten van de stress om haar babies. Ik zei het al eerder: never a dull moment hier.

Koffie graag!!!

35 beterschap

Op het zandweggetje voor de kliniek staat Salieu's moeder ons al op te wachten. Ze straalt, ik herken haar bijna niet. Haar man heeft geoefend en ze doet haar armen hoog in de lucht. Dan trekt ze haar hoofd op zij en kijkt er veelbetekenend bij. " En hij heeft buiten gezeten in de rolstoel, in de zon!" vertaalt Salieu voor me. Binnen ligt zijn vader strak voor zich heen te kijken. Maar hij antwoord "fine fine" als we hem vragen hoe het gaat. We hebben chakry voor hem meegenomen. Liefdevol hijsen ze hem overeind en zetten hem rechtop op de rand van het bed. Eerst probeert hij zelf de lepel naar zijn mond te brengen. Als dat niet lukt voert Salieu zijn vader de yoghurt met couscous. Hij smult.
Het is overduidelijk: we hadden geen beter beslissing kunnen nemen dan hem hier te brengen, in Bijilo Medical Clinic.

Iedereen die heeft geholpen om hem te verhuizen van de ene naar de andere kliniek: hartelijk dank namens Salieu en zijn ouders. En natuurlijk van mij!!

34 Oproep

Iedere keer dat ik hier ben komt er wel een serieus probleem langs dat hoe dan ook opgelost moet worden. Vorig jaar was het de watertoren op de Preschool die op instorten stond en de doodzieke sikkelcel patiënt die bloedtransfusie nodig had. Het jaar daarvoor en daarvoor, een familie die dakloos werd door brand en een meisje dat met spoed geopereerd moest worden. Nu is het Salieu 's vader die hulp nodig heeft.
Waar ik al bang voor was kwam vandaag ter sprake. Geld. Hoe moet de ziekenhuis opname in vredesnaam bekostigd worden?! Land verkopen doe je niet zomaar om aan geld te komen. Dus zouden ze de arme man terug naar huis moeten brengen. Op zich niet zo heel gek want aan een herseninfarct of een bloeding is niets te doen helaas.
Erger is het gesteld met de ernstig verwaarloosde doorligwonden - hij was al een maand belegering thuis - die alléén in een ziekenhuis verzorgd kunnen worden. In verband met een vergrootte prostaat kiezen ze er hier vaak voor een katheter aan te leggen die om de twee weken vernieuwd moet worden. Dit is op een of andere manier niet goed gegaan want hij vergaat van de pijn en heeft vel bloed in de urine.
Alles bij elkaar genomen en in overleg met de Nederlandse arts die mij laatst behandeld heeft, lijkt het ons het beste hem toch te verhuizen naar een andere (  goedkopere) kliniek.
Nu het punt waar het om gaat: geld. Heus niet veel naar Nederlandse begrippen maar wel.. Geld. Met een tientje per dag komen we een aardig eind. Dan kan hij na deze ziekenhuisopname nog een weekje bijkomen van de Stroke en kunnen de wonden verzorgd worden.
Help me alsjeblieft Salieu en zijn vader te helpen, want alléén kan ik het niet. Je mag het geld storten op de rekening van Stichting Happy Gunjur. Op hun site www.happygunjur.nl staan alle benodigde gegevens. Ik krijg het geld dan via hen.
Ik hoop op jullie hulp en vertrouw er ondertussen op dat het allemaal goed gaat komen. Dank lieve mensen alvast.. Heel veel dank! Uiteraard ook van Salieu's vader en moeder en Salieu zelf. Abarakaa bake bake! liefs Tien